Oleh: Dr Taufiq Johari
ULASAN | BEKAS Menteri Undang-Undang, Zaid Ibrahim, baru-baru ini menggesa Perdana Menteri, Datuk Seri Anwar Ibrahim, supaya meletak jawatan sementara Mahkamah Persekutuan meneliti satu rujukan perlembagaan berkenaan imuniti sivil.
Gesaan ini bukan sahaja pramatang, malah tidak selaras dengan Perlembagaan dan bersifat tidak bertanggungjawab dari segi politik.
Saranan tersebut menjejaskan prinsip undang-undang asas dan mencerminkan satu sikap yang membimbangkan terhadap prinsip pengasingan kuasa.
Salah faham terhadap Prosedur Rujukan Perlembagaan
Komentar Zaid mengenepikan asas dan fungsi perundangan bagi persoalan perlembagaan yang dirujuk di bawah Perkara 128(2) Perlembagaan Persekutuan.
Perdana Menteri telah memohon penjelasan berhubung sama ada, berdasarkan Perkara 39, 40, dan 43, tindakan undang-undang sivil berasaskan dakwaan sebelum beliau menjawat jawatan khususnya yang bermotifkan politik perlu digantung demi menjaga fungsi eksekutif dan keseimbangan perlembagaan.
Ini merupakan persoalan undang-undang yang sah, bukannya helah untuk mengelak pertanggungjawaban.
Memohon penjelasan perlembagaan bukan bermaksud mengaku bersalah.
Sebaliknya, ia mencerminkan kematangan institusi kesediaan untuk menyerahkan perkara kepada mahkamah tertinggi demi mengelakkan tanggapan campur tangan politik atau penghakiman melampaui bidang kuasa.
Adalah tidak bertanggungjawab untuk menyamakan mekanisme perlembagaan yang sah ini dengan kegagalan moral.
Tiada Sabitan Jenayah, Tiada Asas untuk Letak Jawatan
Jabatan Peguam Negara pada Januari 2020 mendapati tiada bukti mencukupi untuk mendakwa Anwar secara jenayah.
Tiada sebarang pertuduhan, sabitan, atau bukti baru dikemukakan sejak itu. Dalam keadaan ini, kenyataan Zaid yang menyamakan kes ini dengan kes imuniti Donald Trump di Mahkamah Agung AS adalah mengelirukan.
Kes Trump melibatkan prosiding jenayah yang sedang berjalan, manakala isu Anwar melibatkan dakwaan lama yang telah ditolak dan kini dihidupkan semula melalui proses sivil bertahun selepas kejadian didakwa berlaku.
Cadangan bahawa seorang Perdana Menteri wajar meletak jawatan hanya kerana saman peribadi berkaitan perkara sebelum menjawat jawatan dan telah diklasifikasikan sebagai “Tiada Tindakan Lanjut” (NFA) oleh Peguam Negara adalah tidak seimbang dan boleh menjejaskan kestabilan negara.
Ini membuka ruang kepada pihak yang berniat jahat untuk menggunakan tindakan undang-undang sebagai senjata politik, satu duluan yang berbahaya.
Penyalahgunaan Proses dan Keperluan Perlindungan Awal
Zaid mengabaikan hakikat bahawa permohonan Anwar bukan untuk menyekat saman tersebut secara kekal, tetapi untuk memastikan Mahkamah Tinggi menjalankan siasatan awal sama ada tindakan tersebut bersifat menyalahgunakan proses, bermotifkan politik, atau bertentangan dengan tadbir urus berperlembagaan.
Ini bukan perisai daripada keadilan, tetapi satu penapis terhadap penyalahgunaan sistem perundangan.
Pemegang jawatan perlembagaan perlu dilindungi bukan daripada akauntabiliti tetapi daripada tindakan undang-undang yang mengganggu tugasan awam secara tidak wajar.
Perkara 8(1), doktrin pengasingan kuasa, dan prinsip keseimbangan institusi menuntut perlindungan sebegini.
Kebebasan Kehakiman Tidak Terjejas oleh Permohonan Perundangan
Zaid mendakwa bahawa kedudukan Anwar sebagai Perdana Menteri memberi tekanan kepada hakim.
Dakwaan ini mencerminkan pandangan yang rendah terhadap integriti badan kehakiman. Hakim tidaklah begitu rapuh sehingga memerlukan Perdana Menteri meletak jawatan untuk menjalankan tugas mereka.
Malah, membawa persoalan perlembagaan secara terbuka ke Mahkamah Persekutuan memperkukuh kebebasan kehakiman dengan memastikan isu-isu perlembagaan yang penting diselesaikan secara telus.
Ini bukan satu bentuk pengelakan ini adalah amalan perlembagaan yang sah.
Kesimpulan
Tuntutan Zaid Ibrahim tidak berlandaskan undang-undang, logik, mahupun keadilan.
Ia merupakan provokasi politik yang berselindung di sebalik retorik undang-undang.
Jika kita ingin mempertahankan kedaulatan undang-undang, maka kita harus mempertahankan hak setiap warganegara termasuk Perdana Menteri untuk mendapatkan kejelasan undang-undang, keadilan prosedural, dan perlindungan perlembagaan.
Meletak jawatan bukanlah ubat kepada spekulasi. Biarlah mahkamah menjalankan tugasnya, dan para politikus berhenti bertindak sebagai hakim di mahkamah pendapat awam.
*** Penulis adalah Ahli Parlimen PKR Sungai Petani
